Mijn post naar aanleiding van mijn 25-jarig advocaat zijn heeft veel positieve reacties gegeven. Deze post was de aftrap voor de start van het Centrum voor Holistische Conflicthantering. We richten ons op een andere benadering van het conflict waarmee echtscheidingen vaak gepaard gaan.
Uitnodiging
Ik wil deze blog beginnen met de volgende stelling: Conflict is de sleutel naar vrede. Het lijkt een open deur, maar is het niet. Lees maar verder….
Conflict is onvermijdelijk in ons leven. We zijn met zovelen en allemaal uniek. Gelijkwaardig, maar toch heel verschillend. En in die verschillen en vooral op het snijvlak van die verschillen, ligt de uitnodiging naar vrede. En met vrede bedoel ik vooral innerlijke vrede. Waar het schuurt ontstaat weerstand, en weerstand geeft energie. In conflicten is dat emotie. Emotie betekent ook letterlijk ‘in beweging’. De emotie geeft dus beweging. Beweging van iets dat vast zit in jezelf. Dat kan zijn een angst, oude pijn of een diepe overtuiging die inmiddels achterhaald is, maar je beperkt in je ontwikkeling, en waar je je niet of onvoldoende bewust van bent. Deze angst of overtuiging dateert meestal al vanuit je kindertijd.
De ander doet of zegt iets, dat een negatieve emotie in je oproept. Dat kan een gevoel van kwetsing, boosheid, frustratie of misschien irritatie zijn, omdat je direct in die angst, de (oude)pijn of diepgewortelde overtuiging wordt geraakt. Alleen waar ontstaat nu het conflict? Dat ontstaat op het moment dat je de reden of zelfs de schuld voor deze emotie bij de ander legt. Je maakt dan de beweging (de vingerwijzing) naar de ander in plaats van dat je onderzoekt wat er nu eigenlijk in jezelf gebeurt. En daar ligt het cruciaal punt voor conflict. Weet ook dat de één door bepaald gedrag van iemand, volledig uit het lood is geslagen, maar een ander datzelfde gedrag helemaal niets doet en daar zijn schouders voor ophaalt, ook al is dat gedrag misschien naar objectieve maatstaven als ronduit kwetsend te bestempelen.
De praktijk
Een voorbeeld uit mijn eigen leven: ik sta op mijn achterste poten als iemand autoritair gedrag toont. En dan bedoel ik echt niet alleen de tirannieke douanebeambte op het vliegveld van Caïro (ik kom vaak in Egypte en moet dan altijd tot 10 tellen …), maar ook de veel subtielere autoriteit. Dat kan voor mij al zitten in een cliënt die mij in een mail nogal dringend verzoekt om nog dezelfde dag actie te ondernemen. Mijn eerste reactie op zo’n mail is meteen een verhoogde hartslag, een gevoel van benauwdheid en de gedachte ‘ja maar, jij bepaalt zeker niet wat en wanneer ik iets moet doen, dat doe ik nog altijd zelf!’. Deze reactie komt voort uit mijn kindertijd. Ik was 3 jaar en zei al tegen mijn vader: ‘Je moet niet denken dat jij de baas over mij bent!’.
Hier zit dus voor mij een thema met een onderliggende les. Dat heeft alles te maken met autoriteit, vrijheid en onafhankelijkheid. Als kind heb ik me onvrij en machteloos gevoeld. Mijn ouders hadden autoriteit over mij, maar op een diepere laag voelde ik die autoriteit eigenlijk niet. Mijn vader was emotioneel afwezig en mijn moeder had zich zo aangepast in een sociaal en maatschappelijk wenselijke roi, dat ik ook haar niet als een serieuze autoriteit zag. Dit heeft in mij een onderliggend gevoel van ongeduld, irritatie en frustratie gelegd, telkens als er iets op mijn pad kwam dat niet ik zelf, maar de ander voor mij bepaalde. En die lat werd steeds verder verlegd, tot het punt dat een mail van een cliënt bij mij direct een ‘red alert’ geeft.
En de kunst is nu om die cliënt niet op zijn nummer te zetten, maar om mezelf af te vragen: Wat is het in mij dat aanslaat op dat wat buiten mij gebeurt?
Deze visie pas ik ook al jarenlang toe zowel als mediator, maar ook als advocaat in de begeleiding van scheidende stellen. Als advocaat neem ik daardoor een meer coachende rol aan. Dat helpt om conflictpatronen in scheidingen te de-escaleren. Ik doe handreikingen aan cliënten om wat meer te reflecteren op hun eigen gedrag. Je kunt je partner namelijk niet veranderen, maar je hebt wel invloed op de manier waarop je met het gedrag van je aanstaande ex-partner omgaat. En daar ligt nu juist de crux.
Scheidende stellen lopen zichzelf telkens weer te pletter op de muur van hun overtuiging dat de ander moet veranderen. En die benadering, zo heeft mijn ruime ervaring inmiddels wel uitgewezen, werkt echt niet. De ander kan niet veranderen op jouw commando. En als die ander dat wel al kan, is het de vraag hoe lang de houdbaarheid is van die verandering. Een aanpassing in gedrag voor de ander, omwille van ‘het redden’ van een relatie, houdt meestal niet lang stand.
De vraag die wel werkt is dus: ‘Wat is het in mij dat ik niet langer kan leven met het gedrag van mijn partner?” of: ‘Wat maakt mij niet langer gelukkig in de relatie?’.
Wanneer in echtscheidingen ruimte is voor het stellen van deze vragen, kan door de scheidende partners een eerste stap gezet worden om anders te kijken naar hun conflictpatroon. En dat geeft direct ook weer ruimte voor de kinderen. Kinderen met ruziënde ouders of ouders met niet uitgesproken spanningen en irritaties, ontwikkelen immers gedragspatronen om hiermee om te kunnen gaan. Deze gedragspatronen zijn een soort van overlevingsmechanismes, waardoor de authenticiteit van het kind naar de achtergrond gaat. Als ouders hun conflictpatronen onder ogen kunnen zien en daar de groeimogelijkheid uit kunnen halen, hoeven hun kinderen hoeven ook geen eigen innerlijk patroon te ontwikkelen om met ruziënde ouders te dealen, die hen later als volwassene weer in de weg kan zitten. Hoe vaak zie je niet dat kinderen van gescheiden ouders, zelf ook weer in een scheiding belanden, of juist geforceerd in een ongelukkige relatie blijven zitten?
Missie
Als maar genoeg mensen deze benadering van conflict bewust gaan ervaren, kan het niet anders dan dat dit ook op collectief niveau tot meer vrede leidt. Het werkt namelijk als een steen die in de vijver wordt geworpen en steeds meer uitdijende kringen schept.
Met ons Centrum voor Holistische Conflicthantering leggen we ons toe op echtscheidingen met het gedachtengoed dat ik in deze post beschrijf als uitgangspunt.
Ben je aan het scheiden of heb je dilemma’s lopen met je ex-partner en/of collega ouder en wil je meer weten over onze aanpak dan kun je kijken bij mediation en 1-1 trajecten.
Ben je een professional en zou je jezelf willen specialiseren op het gebied van familie-mediation en/of willen leren op een holistische manier te interveniëren bij familieconflicten? Kijk dan eens bij onze familie specialisatie opleiding.
