Ken jij het Spiegel-effect?
Tijdens het afgelopen eerste webinar vanuit ons Centrum Holistische Conflicthantering hebben we het gehad over het Spiegel-effect. Kort gezegd houdt dat in: dat wat we onbewust uitzenden wordt zichtbaar. Of anders gezegd: dat wat zich buiten ons manifesteert (bijvoorbeeld in de vorm van een bepaalde situatie of bepaald gedrag), zegt iets over dat wat onbewust in ons leeft.
Deze eerste alinea moet je misschien nog een keertje lezen en zal wellicht de nodige vragen bij je oproepen. Want wat wordt hiermee nu eigenlijk gezegd?
Zonder het nodeloos gecompliceerd te maken is voor een goed begrip een klein uitstapje nodig naar de quantumfysica en de Jungiaanse psychologie.
Alles is energie
Een belangrijke universele wetmatigheid ligt besloten in de beroemde formule van Albert Einstein, namelijk de Wet van Trilling, ofwel: alles is energie en is constant in beweging. Alle materie die we waarnemen met onze zintuigen is energie: de stoel waarop je zit, je eigen lichaam, de lucht, maar ook je gedachten, gevoelens en emoties zijn energie. Als ik een pittig mediationgesprek heb gehad met veel geruzie en emoties, kan ik die energie voelen wanneer ik na afloop de spreekruimte van mijn kantoor uitloop en daarna weer inloop. Ik voel soms zelfs de behoefte om letterlijk de energie te luchten.
Omdat alles energie is, is alles ook met elkaar verbonden. En binnen deze verbinding geldt het principe van de harmonische resonantie: dat wil zeggen dat alle energie continu streeft naar een harmonisch evenwicht. Er bestaat een natuurlijk streven naar balans.
Ieder kijkt door zijn eigen gekleurde bril
Binnen dit grote allesomvattende energieveld dat we leven noemen, heeft alles een eigen uniek trillingspatroon. Ook wij mensen hebben allemaal een eigen uniek energieveld. Dat wordt gevormd door onze fysieke, mentale en emotionele input. Onze overtuigingen, gedachtes, gevoelens en emoties kleuren ons energieveld. En de kleur van onze energie is tevens de kleur van de bril waarmee we de buitenwereld waarnemen en als onze eigen unieke waarheid beschouwen.
We trekken aan wat we (onbewust) uitzenden
Wat gebeurt er nu als al deze unieke trillingspatronen met hun eigen waarheid in contact met elkaar komen? Dan komt een tweede wetmatigheid in actie, namelijk de Wet van Aantrekking: we trekken aan wat we uitzenden. Heel simpel gezegd: wanneer je vriendelijk glimlacht naar iemand, zul je zeer waarschijnlijk vriendelijkheid terugontvangen. Reageer je agressief toeterend in het verkeer naar een andere automobilist die net de laatste lege parkeerplek voor je inneemt, zul je zeer waarschijnlijk een middelvinger als tegenreactie ontvangen.
Meer dan 90% van ons gedrag komt uit onze schaduw
Echter, deze wetmatigheid werkt in psychologisch opzicht op een nog dieper niveau. Vanuit de psychologie is vastgesteld dat ruim 90% van ons gedrag wordt gestuurd vanuit onbewuste intenties, gevoelens en overtuigingen. Dat betekent dat we dus meer dan 90% van wat we uitzenden, onbewust doen. Jung noemde het psychisch onbewuste deel van de mens ‘de schaduw’.
En als we daar de wetmatigheid ‘je trekt aan wat je uitzendt’ bijvoegt, ben je dus meer dan 90% van je leven aan het aantrekken wat je zelf onbewust uitzendt!
Kortom, alles wat zich op jouw levenstoneel afspeelt is een manifestatie van jouw eigen onbewuste overtuigingen, zorgen, angsten en verlangens. Deze onbewuste energiestroom geeft je eigen unieke trilling en bepaalt wat jij ziet en hoe jij interpreteert wat op jouw TV-scherm van het leven wordt geprojecteerd.
Het Spiegel-effect
En daarmee komen we uit op het Spiegel-effect. Deze innerlijke schaduw (het onbewuste) wordt gespiegeld in elke situatie buiten ons. Die schaduw wordt vooral voelbaar wanneer er sprake is van een crisissituatie, zoals een echtscheiding. Dan worden diepe triggers in ons onbewuste geraakt, zoals gevoelens van onveiligheid, angst voor verlating en eenzaamheid, angst voor tekort etc. Welke triggers dat zijn, verschilt weer per persoon.
Als mediator weet ik dat bij een cliënt een trigger in de schaduw wordt geraakt, wanneer de emotie "buitenproportioneel" is. Soms zie ik heftige emotionele reacties op onderwerpen aan de mediationtafel, die je ‘objectief gezien’ niet kunt plaatsen. Het kan dan zijn dat het onderwerp een trigger in de schaduw raakt (bv. discussie over geld raakt altijd de angst voor tekort of onveiligheid), maar ook de dynamiek in het gesprek tussen de partners kan schaduwstukken doen oplichten, zoals gevoelens van onmacht, onzekerheid of angst voor controleverlies.
Echtscheiding als uitnodiging tot persoonlijke groei
Nu gaat het er niet om dat je als mediator gaat wroeten in het psychologische verleden van je cliënten om op te sporen waar die heftige emotie nu zo door wordt geraakt. Dan begeef je je op therapeutisch terrein, hetgeen zeker niet de bedoeling is. Wat dan wel? Als mediator geeft dit inzicht van het spiegeleffect je de mogelijkheid om andere interventies in te zetten dan je zonder dit inzicht zou doen. De focus ligt dan namelijk niet op wat diegene nodig heeft van de ander, om minder verdrietig, boos, teleurgesteld etc. te zijn. Maar de centrale vraag is dan: ‘Wat slaat in hem of haar aan, waardoor hij/zij zo verdrietig, boos, teleurgesteld etc. is?’. Je kijkt dan dus niet naar ‘het probleem’ of ‘het conflict’ dat de twee verdeeld houdt, maar naar wat bij ieder van hen gebeurt wanneer het over dat specifieke onderwerp gaat. Daarmee voorkom je dat het gesprek telkens ontaardt in ‘jij-bakken’ en geef je partijen de kans om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedachten, gevoelens en emoties. Daarmee verandert de dynamiek van het gesprek en wordt elke crisis, dus ook een echtscheiding uiteindelijk een uitnodiging tot persoonlijke groei.
Wil je hier meer van weten en wil je je zelf ook bekwamen in deze transformatieve inzichten en tools aan de mediationtafel? Je bent van harte welkom bij onze Opleiding tot Familiemediator. Binnenkort zullen we ook nog eendaagse en meerdaagse workshops gaan aanbieden. Dus houdt onze website en berichten op social media in de gaten.
