Waarom scheiden geen zin heeft als je de bijbehorende patronen niet doorbreekt.

In de post die ik plaatste op 15 september, ter introductie van ons nieuwe centrum holistische conflicthantering, schreef ik al kort dat ik ben gaan zien dat scheiden geen zin heeft als je niet ook patronen doorbreekt en inzichten meeneemt. Dat klinkt misschien een beetje kort door de bocht, in deze blog wil ik daar dan ook wat dieper op in gaan. 

Patronen

Ik werk al een aantal jaar als zelfstandig mediator een aantal uur in de week voor een jeugdzorg organisatie. Ik begeleid daar moeizame scheidingen, werk met ouders die te maken hebben met destructieve conflicten die al een tijdje aanhouden (met alle gevolgen van dien). 

Vooral hier ben ik gaan zien dat alleen scheiden geen zin heeft.  Als je bij een scheiding geen aandacht hebt voor de destructieve patronen, die vaak een aanleiding zijn voor de scheiding, dan komen ze terug. Patronen herhalen zich, soms subtiel soms wat minder subtiel.

Waarom? 

Als je het eenmaal ziet is het eigenlijk heel ‘simpel’, alles staat met elkaar in verbinding. Hoe sterker je reactie op iets hoe duidelijker de verwijzing naar iets ‘anders’ dat aandacht vraagt. Hier zijn vele interessante boeken over geschreven. Onderaan deze blog zal ik een paar persoonlijke lees-/boekentips geven m.b.t. dit onderwerp en in deze blog ga ik er wat meer over schrijven. 

Je verleden creëert patronen die je huidige leven beïnvloeden. En zelfs al ben je gegroeid, heb je jezelf ontwikkeld, ben je helemaal niet meer de persoon die je was (bijvoorbeeld in het huwelijk), je bent nog steeds een schakel in een multigenerationele keten. Het verleden is volhardend. Hoe meer je ervan wegkijkt, hoe meer het je achtervolgt en om aandacht vraagt. * Het loslaten van een persoon is niet hetzelfde als het loslaten van een patroon.  

Een (echt)scheiding is geen conflict.

Partijen gaan niet voor niks scheiden, er is iets aan de hand, het is alleen niet per definitie een conflict. Wanneer de liefde in een relatie over is en beide op een redelijk gelijk punt zitten, is een scheiding een grote verandering en kan het ingewikkeld zijn maar het is geen conflict. Met de juiste hulp en to-do lijstjes kom je dan na een aantal intensieve maanden een heel eind in je scheiding en kun je misschien zelf door als vrienden en/of in ieder geval als samenwerkende ouders. 

Loopt het scheidingsproces moeizamer, blijft het contact pijnlijk of moeizaam, dan vraagt het om wat extra werk en onderzoek. 

Conflicten

Ik schreef het al eens eerder; in een conflict met een ander komen we onszelf tegen. Die ZELF is vaak complexer dan we denken of wisten. En een conflict trekt de aandacht naar iets. Friedrich Glasl heeft het in zijn boek Conflict, Crisis, Catharsis over de ontmoeting met je dubbelganger in een conflictsituatie. Met die dubbelganger bedoelt hij kort gezegd onze schaduwkant die we allemaal bezitten. Conflicten kunnen groei-impulsen geven als je oprecht bereid bent het beeld van je schaduw te zien en te accepteren als een onderdeel van je persoon. 

Het verdringen of onderdrukken van je schaduwkant leidt tot projectie. Jouw schaduwbeeld wordt dan niet als onderdeel van je eigen persoon gezien/geaccepteerd maar gezien in anderen (zodra zij er maar een klein beetje aanleiding voor geven). Omdat een relatie direct verband houdt met de ander, worden angstgevoelens geprojecteerd op die ander.

Als je verstrikt zit in deze dynamiek is dit niet zomaar te veranderen met wilskracht, omdat de onderliggende ‘wond’ je steeds in het oude (overlevings)patroon dreigt terug te trekken. 

Patronen en hun dynamiek

Heb je jezelf wel eens afgevraagd waarom je steeds over de dezelfde dingen ruzie krijgt? Heb je je ooit afgevraagd waarom je vaak op dezelfde manier reageert, hoe hard je ook je best doet om dit te veranderen? Dat kan toch geen toeval zijn? Hier (liefdevol) naar kijken heeft zin. 

Het gaat bij conflicten o.a. over de dynamiek tussen spanning en emoties (escalatie risico). Ik zou kunnen stellen, iedere emotie verwijst naar een bepaalde behoefte. Soms is dit een zuivere verwijzing en laat je emotie je ‘gewoon’ weten dat je een behoefte hebt en wat het geen je hebt waargenomen voor effect op die behoefte heeft. Soms is het een troebele verwijzing en komen er ervaringen uit het verleden bij die je beeld (nogal) verkleuren en je waarneming beïnvloeden, de emotie wordt dan "verkeerd" begrepen. Of beter gezegd de emotie wordt dan niet constructief gebruikt. Dit is vaak aan de orde bij conflicten en vraagt om een scherpe blik. Hoe sterker de emoties hoe belangrijker de boodschap. 

Wij zien een scheiding als de transformatie van een familie- systeem met een uitnodiging voor verandering. Daarbij komt nog dat de natuurlijke neiging / beweging van een systeem is; voort te willen bestaan. Het wil “in leven” blijven, het wil “heel” zijn. Het onderzoeken van je verleden om meer inzicht te krijgen in je heden is een pittig maar krachtig proces. 

Mediation is geen (relatie) therapie, het is belangrijk dat je als professional je grenzen kent, ze bespreekbaar maakt en bewaakt. Toch zit er in de hierboven beschreven systemische dynamiek heel veel informatie, informatie die het verschil kan maken bij het kiezen en inzetten van de juiste interventie als mediator en als professional. Je hierheen ontwikkelen (of zelfs specialiseren) is een waardevolle investering. 

Centrum Holistische Conflicthantering. 

Samen met Mariëlle van der Giessen ben ik het centrum holistische conflicthantering gestart, een van de belangrijkste motivaties daarvoor is onze gezamenlijke wens om onze holistische visie en aanpak bij het begeleiden van echtscheidingen bekender te maken en door te geven. Dit centrum is er zowel voor partijen die aan het scheiden zijn (of in de nasleep van een scheiding zitten) als voor de professionals die te maken hebben met scheidende partijen of familie-systemen in conflict. 

Ben je aan het scheiden of heb je dilemma’s lopen met je ex-partner en/of collega ouder en wil je meer weten over onze aanpak dan kun je kijken bij mediation en 1-1 trajecten. 

Ben je een professional en zou je jezelf willen specialiseren op het gebied van familie-mediation en/of willen leren op een holistische manier te interveniëren bij familieconflicten? Kijk dan eens bij onze familie specialisatie opleiding. 

* bron en boekentips;

Vienna Pharaon, Waar het vandaan komt

Friedrich Glasl, Conflict, Crisis, Catharsis

Maarten Oversier, Bestaansrecht