Wat is een Holistische basishouding?
Een holistische basishouding.
Vroeger kreeg ik weleens de opmerking dat ik nogal nieuwsgierig was. Soms
als compliment, maar meestal toch een beetje als kritiek. Ik vroeg dan nét wat te veel door, ook als anderen daar eigenlijk niet op zaten te wachten. Inmiddels heb ik bijgeleerd. Mijn nieuwsgierigheid is onderdeel geworden van een holistische basishouding, die me helpt om mensen en situaties vanuit een breder perspectief te bekijken en te bevragen.
Met een holistische basishouding bedoel ik niet alleen een neutrale houding (zoals we als mediators leren). Het is meer een manier van kijken die je bewustzijn vergroot en je openstelt voor dingen die spelen, zonder direct te willen oordelen, oplossen of ingrijpen.
Kenmerken van een holistische basishouding:
1. Nieuwsgierigheid: willen begrijpen in plaats van weten
Nieuwsgierigheid is meer dan vragen stellen. Het is niet alleen willen weten, maar echt begrijpen wat er bij de ander leeft. Vaak zijn we geneigd om snel onze eigen ideeën en oordelen op tafel te leggen, zonder echt te luisteren. Maar als je werkelijk nieuwsgierig bent, laat je jouw agenda even los. Vragen stellen zonder bijbedoelingen. Je vraagt door, niet om je eigen standpunt te versterken, maar om ruimte te geven aan het verhaal van de ander.
Het helpt om je eigen aannames los te laten en het gesprek te benaderen alsof je helemaal niets weet. Stel jezelf voor als een ontdekkingsreiziger, nieuwsgierig naar de verhalen en ervaringen van de ander. In plaats van het gesprek te sturen of te corrigeren, vraag je bijvoorbeeld: “Wat maakt dit voor jou zo belangrijk?” of “Hoe zie jij dat precies?”
Door deze houding aan te nemen, ontdek je vaak dat er meer onder het oppervlak speelt dan je aanvankelijk dacht. Oprechte nieuwsgierigheid vraagt om een balans tussen luisteren en doorvragen, zonder de ander te onderbreken of meteen je oordeel klaar te hebben.
2. Verwondering: openstaan voor wat zich aandient
Verwondering is het vermogen om nieuwsgierig en onbevangen naar een situatie te kijken. Door je te verwonderen, blijf je open voor verrassingen en nieuwe inzichten. Het helpt je om jezelf niet vast te zetten in (oude) aannames, maar te proberen om steeds opnieuw te kijken, alsof het de eerste keer is.
Verwondering gaat over bewust kiezen om een situatie zonder oordeel te benaderen en de vanzelfsprekendheid van dingen los te laten.
Verwondering nodigt uit om te vertragen, te observeren en bewust te kiezen voor een open houding. Door dit regelmatig te oefenen, maak je een ‘vruchtbare bodem’ waarin verwondering kan groeien en die met de tijd een natuurlijk onderdeel van je houding wordt.
3. Moed: het niet-weten leren verdragen en omarmen
We willen vaak zekerheden. Zekerheden geven ons het gevoel dat we controle hebben en weten waar we aan toe zijn. We willen niet dom of twijfelend overkomen. Een holistische houding vraagt om moed, moed om het niet-weten te verdragen. In een conflict kan het extra ongemakkelijk zijn om niet meteen te weten wat de oplossing is of wie ‘gelijk’ heeft. Toch is juist dat niet-weten vaak de plek waar de meeste groei en het meeste inzicht ontstaat. Door te accepteren dat je misschien geen antwoorden hebt, creëer je ruimte voor iets nieuws. Nieuwe gedachten, nieuwe overwegingen, nieuwe gevoelens.
4. Uitstellen van oordeel: oordelen en het niet te serieus nemen
We oordelen allemaal. Het is een menselijke reflex en helpt ons om beslissingen te nemen. Maar met een holistische houding stel je een oordeel even uit of neem je het in ieder geval niet al te serieus. Het oordeel mag opkomen (je mag er van alles van denken en vinden) maar in plaats van dat oordeel als de waarheid te zien, beschouw je het als één perspectief van de velen. Dit vraagt om bewustwording en een soort speelsheid met je eigen gedachten.
5. Het verdragen en begrijpen van (je eigen) emoties
In conflicten komen emoties naar boven. Boosheid, frustratie, verdriet – het hoort erbij. Vanuit een holistische houding ervaar en observeer je de emoties en leer je begrijpen waar die emoties vandaan komen. Ze vertellen je iets over jezelf en wat belangrijk voor je is.
Als je als professional zelf je eigen emoties leert kennen en begrijpen kun je daarna een ander helpen en in begeleiden.
Waarom een holistische basishouding werkt in conflicten
Met deze basishouding voorkom je dat je in vaste patronen of rolverdelingen vastloopt. In plaats daarvan creëer je ruimte voor werkelijke dialoog, en dat kan leiden tot onverwachte oplossingen, simpelweg omdat je jezelf toestaat om verder en anders te kijken. Wij hebben het Centrum Holistische Conflicthantering opgericht om deze basishouding te verspreiden. Zou je hier meer over willen leren?
Op vrijdag 29 november a.s. geven we een workshop Holistishe Conflicthantering bij Echtscheiding en Familieconflict. Doe je mee? Of wil je meer informatie? Contact ons gerust.